Ο Σολωμός δεν ακροάσθηκε τα παρελθόντα για να εθελοτυφλήσει στα μέλλοντα. Όσο η εννόηση των περασμένων ήταν βαθειά και αλάθευτη τόσο η θέαση των μελλούμενων σίγουρη και διεισδυτική. Η ακουστική του παρελθόντος σαν αίσιος χρησμός και η οπτική του μέλλοντος σαν απαίσιος οιωνός εσχημάτισαν στη διασταύρωση του παρόντος την αισθητική της συντριβής. Έτσι εξήλθε ο ποιητικός του λόγος βατταρικός και κομματώδης. Εν τούτοις η σκοτεινή γλώσσα της Πυθίας ήταν εκείνη που θεράπευε την απολλώνεια καθαρότητα. Στην οπτική του μέλλοντος εξάνοιξε το Σολωμό μια κοσμοθεωρία, για το σχημάτισμα της οποίας συνεργάστηκαν δύο μεγάλα γεγονότα του καιρού του, η ελληνική επανάσταση και ο ευρωπαϊκός ρομαντισμός. Η πράξη το ένα και η θεωρία το άλλο συντονισμένα στο επίπεδο μιάς ετερόκλητης σχέσης συνάρμοσαν την προοπτική ενός μέλλοντος ιδιαίτερα ευνοϊκού στην καλλιέργεια της μελαγχολίας του.
Ο Σολωμός στην ελληνική επανάσταση είδε πολλά. Ένα ακέραιο σύστημα από δυνάμεις, αιτίες και νόμους με χροιά εθνική, ηθική και θρησκευτική. Εν τούτοις αυτή η πολυσήμαντη εικόνα των νοημάτων δεν είναι στατική. Με τον καιρό παθαίνει μια ερμηνευτική μεταμόρφωση, που παρακολουθεί την πνευματική του εξέλιξη. Στον Ύμνο δίνεται η ιδέα του εθνικού πληρώματος, που υπαγορεύει ο νόμος της ιστορικής ανακύκλησης. Δίνεται η εικόνα της Δίκης, που αποκαθιστά τα ταραγμένα εθνικά νόμιμα ή κολάζει την υπερβολή των έργων του τυράννου. Την ύβρη, που η φυλή την γνώρισε επί αιώνες με τη μορφή μιάς ιδιάζουσας θηριωδίας, όπως ακριβώς την επερίγραψε και το απλοϊκό αισθητήριο του Μακρυγιάννη. Δίνεται το κράτος της θρησκευτικής ιδέας με τον ποταμό Αχελώο, που πνίγει σαν το θεό Σκάμανδρο και τον αλυσοδεμένο Ελλήσποντο και τη θάλασσα του Μωυσή τις ορδές της βλαστήμιας ή ανθίζει τους λόγγους μέσα στο καταχείμωνο. Δίνεται ακόμη το αναιμικό στίγμα της φυλής, η καταλυτική συνοχή της ακατάλυτης Διάσπασης, που από τους παλαιούς χρόνους αναιρεί την αίρεση της εθνικής βούλησης, με αλλαγμένη κάθε φορά τη μορφή του σταθερού προσώπου της: Σαν το μεταξύ του απολλώνειου και του διονυσιακού τρόπου, το μεταξύ του δωρικού και του ιωνικού ρυθμού, το μεταξύ στο πνεύμα της εικονομαχίας και της εικονολατρίας, το μεταξύ στο ρήμα του λογιωτατισμού και του δημοτικισμού. Ο Σολωμός τελειώνει τον Ύμνο με το ίδιο θέμα που ο Όμηρος άρχισε την Ιλιάδα. Η μήνις είναι η άλλη μεριά του ελληνικού ήλιου. Σ’ ένα πρώιμο ποίημα χωρίς καλά να το νοιώσει ταυτίζει την μήνιν με την ελληνική διάρκεια:
Κι όπου πλέον μοναχιασμένοι
είναι οι βράχοι σιγαλοί,
Μήνιν άειδε θέ ν’ακούσης
να σού ψάλλη μία φωνή.
Χωρίς καλά να το νοιώσει, γιατί ενώ σκόπιμα συλλογάται την Ελλάδα και τον Όμηρο σαν διάρκεια, τυχαία ονομάζει το μυστικό της διάρκειας οργή και διχόνοια.
Εν τούτοις με το Επίγραμμα των Ψαρών ο ποιητής εισέρχεται στην τελευταία φάση της ερμηνείας του νοήματος του ’21, όπου και θα μείνει μέχρι το τέλος. Αν κυττάξει κάποιος σήμερα το Σολωμό με στυλό μάτι, βλέπει απάνου σε άσπονδη γη το βήμα ενός άντρα:
Άντρας (κι η μοίρα ό,τι κι α θέλη ας γράφη),
Δαναος : Ειναι ενα αποσπασμα απο το εργο του Δασκαλου Δ.Λιαντινη
"Χάσμα Σεισμού - Ο φιλοσοφικός Σολωμός"
για τον Δασκαλο θα ηθελα να πω δυο λογια...ειναι ο μεγαλος φιλοσοφος του
περασμενου αιωνα...που παρολο το Κρατος τον εκανε Καθηγητη
Πανεπιστημιου...δεν τον αξιοποιησε οσο ζουσε ουτε και μετα...
ποτε περιμενει...εχει δωσει πολλα εργα...πολλους Χρησμους
οπως ...ο εφιαλτης θα φανει στο τελος...
ενα μηνυμα προς τις μελλοντικες γεννες των Ελληνων..
ειχε δει σε οραμα την οικονομικη καταστροφη της Ελλαδας...
την ειπε ...την αγνοησαν...γιατι...αναπαντητο το ερωτημα ..εχει δωσει
και λυσεις....
ο Δασκαλος ηταν πολυ μορφωμενος...γνωριζε και μαθηματικα...
σαν φιλοσοφος...επρεπε...ηταν αριστος σε ολα...πολυ αυστηρος με τον
εαυτον του...φροντισε τα παντα..πριν πεθανει...
ηταν λατρης της Φιλοσοφιας της αρετης...νεος ξενυκτουσε να διαβαζει
..και μαλιστα...υπο το φως λαμπας πετρελαιου..
ενας Δασκαλος του ειδε την Λαψη του το ταλεντο του ..το ειπε στον
πατερα του και ειχε την συνεχεια που επρεπε...πιστευω οτι και τωρα
πρεπει να αξιοποιηθει...δηλαδη τι επρεπε να ειναι ποιητης...ελεος..
Ο Πλατωνας ηταν κατα της ποιησης..αν πουμε για τον Σολωμο και τον
Καβαφη...περισσοτερο εγραψαν φιλοσοφια παρα ποιηση...
ο Δασκαλος τα λεει ολα παραπανω...
θα πω τα εξης ...Ελληνες ειναι οσοι γνωριζουν την Ελληνικη παιδεια..
οι Γερμανοι οι Γαλλοι οι Αμερικανοι οι Αγγλοι Ελληνικη Παιδεια εχουν..
οι αντιπερες οχθες...φιλοσοφια ...θρησκεια...
αλλο ειναι η γνωση κα αλλο ο σκοταδισμος...πως να τα συνδιασεις..
ειναι ανεφικτο...
η Ελλαδα βιωνει μια οικονομικη κριση...μεγαλη...
απο τον καιρο του Καποδιστρια...εχει χρεη...
πρεπει να τα πληρωσει...πως αλλιως ..δεν υπαρχουν αλλες λυσεις..
ολοι-ες πρεπει να βοηθησουν το Κρατος ...
κινηματα..δεν πληρωνω..δεν πληρωνω..εθελοντες ..συσσιτια..
ειναι ανοησιες...και πλανη...
ουτε εκλογες θα γινουν...θα ειναι εγκλημα κατα της Ελληνικης
Δημοκρατιας....κατα του εθνους...
εκλογες δεν θα γινουν...επειδη το θελουν οι τυχοδιωκτες και οι ακραιες
ομαδες του φασισμου ...οι μειοψηφιες...
οχι στην διχονοια και τον νεο διχασμο που θελουν ακραιοι τυχοδιωκτες
η Ελλαδα παει απο τον κρατικο καπιταλισμο στην ελευθερη οικονομια
...και ο διαχωρισμος κρατους εκκλησιας που ηδη εχει αρχισει..
και τον Οκτωβριο...θα γινει πληρης...η πληρωμενη παραπληροφορηση
και η πλανη που κανει η εκκλησια παιρνει τελος...
ο Ευρωπαικος διαφωτισμος ειναι Ελληνικος οπως και να το κανεις
η φιλοσοφια ειναι μια...
οι Ελληνες-δες δεν ειναι δουλοι και προσκυνημενοι...
ειναι ελευθεροι και ευδαιμονες
ομονοια ενοτητα ομοψυχια...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου